Nhiều phụ nữ độ tuổi 40 phàn nàn dù ăn ít vẫn béo, nhất là
béo vùng bụng? Không biết do di truyền, do thay đổi về hormon hay do tuổi tác nhưng có một sự thực là nhiều phụ nữ thấy vòng bụng cứ tăng lên khi bước vào tuổi 40 và nhất là khi đã mãn kinh. Béo bụng thực sự không tốt so với béo ở các vị trí khác trên cơ thể.
Những vấn đề sức khoẻ do
béo bụng: Tập trung nhiều mỡ vùng bụng không chỉ làm giảm vẻ đẹp ngoại hình, gây khó khăn trong sinh hoạt mà còn tác động xấu đến sức khoẻ, tăng nguy cơ bị bệnh tim, ung thư vú, tiểu đường, hội chứng chuyển hoá, bệnh lý túi mật, cao huyết áp, ung thư đại-trực tràng. Các nghiên cứu cho thấy rằng các tế bào mỡ ở bụng không chỉ là những tế bào ngủ yên hay khối năng lượng dự trữ để sử dụng khi cần mà là những tế bào hoạt động, có thể tạo ra nhiều hormon và các chất khác có ảnh hưởng đến sức khoẻ, ví dụ một số tế bào mỡ tiết ra các hormon kháng insulin - tiền chất để dẫn đến bệnh tiểu đường típ 2.
Làm thế nào biết lượng mỡ ở bụng đã đến mức bất lợi? Có thể đo chỉ số khối lượng cơ thể (BMI). Cách tính BMI: trọng lượng cơ thể tính bằng kilôgam chia cho bình phuơng chiều cao tính bằng mét. Nếu kết quả từ 20 - 25 là tốt, nếu từ 26 - 30 là ở khu vực quá cân, nếu từ 31 trở lên là cần phải thận trọng, có nguy cơ bị bệnh béo phì.
Hoặc đo vòng eo đúng cách (thước dây đi qua rốn, không thót bụng, không kéo dây quá chặt), nếu phụ nữ có cân nặng bình thường mà vòng eo từ 89cm trở lên chứng tỏ có sự tập trung mỡ quá nhiều ở bụng, dù cân nặng như thế nào nếu vòng eo từ 84cm trở lên là tăng nguy cơ cho sức khoẻ.
Có thể làm giảm mỡ bụng? Mỡ bám quanh các nội tạng ở sâu trong ổ bụng nên khó giảm trong thời gian ngắn nhưng thật ra mỡ ở phủ tạng đáp ứng tốt với việc luyện tập thường xuyên, đều đặn và chế độ ăn lành mạnh. Những động tác tập cho bụng có thể làm cho thành bụng thêm săn chăc và làm cho bụng nhỏ lại. Chế độ ăn để không tăng lượng mỡ bụng, thay mỡ bão hoà bằng mỡ không bão hoà đa, tăng lượng carbohydrate phức hợp như rau quả, giảm lượng carbohydrate đơn như bánh mì trắng, gạo trắng (xay kỹ); nếu cần giảm cân thì cũng cần giảm lượng calo đưa vào cơ thể.
Béo mông
Tình trạng béo không chỉ liên quan đến cân nặng mà còn đến vị trí phân bố mỡ như thế nào trên cơ thể. Cả nữ và nam đều có người béo bụng tức mỡ tập trung ở vùng eo (vùng giữa) kiểu “quả táo” và những người khác lại béo mông và đùi, kiểu “quả lê”. Những người béo bụng có nguy cơ bị bệnh tim, tiểu đường hay ung thư cao hơn so với những người béo tập trung quanh hông hay đùi (béo kiểu quả lê).
Phụ nữ trung niên dễ phát triển bụng to
Phát hiện mới về béo phì là to bụng phổ biến hơn ở tuổi trung niên và vị trí phân bố mỡ mới. Mối quan tâm vẫn có từ lâu nay được khẳng định, đó là sức khoẻ (trái tim) phụ thuộc nhiều vào vóc dáng hơn là cân nặng. Mỡ “nội tạng” ở bên trong ổ bụng - phân bố quanh ruột non - tăng nguy cơ bị bệnh tim hơn là béo ở các khu vực khác của cơ thể.
Khi đo chu vi vòng bụng thấy tăng cao (trên 84cm), cần đánh giá tình trạng tim mạch. Chính tình trạng bám mỡ quanh các cơ quan là không tốt cho sức khoẻ và có thể giảm bớt loại mỡ này bằng việc vận động cơ thể đều đặn.
Vì sao mỡ tập trung nhiều ở bụng khi có tuổi? Tuổi tác đi cùng với sự giảm chuyển hoá nên lượng mỡ trong cơ thể cứ leo thang dần, nhất là với phụ nữ. Sau mãn kinh, sự phân bố mỡ trên cơ thể nữ thay đổi vị trí, tập trung nhiều ở cánh tay, cẳng chân, hông và nhất là bụng. Đừng nghĩ rằng béo bụng chỉ giới hạn ở thành bụng trước và bạn có thể túm được cả một khối bằng 2 bàn tay, điều đó đúng nhưng khối mỡ bạn không nhìn thấy mới đáng lo ngại.
Khi có tuổi, chuyển hoá cơ thể giảm đi, nếu giảm cả hoạt động thể chất thì càng làm tăng cân nhưng những yếu tố đó không ảnh hưởng trực tiếp đến sự béo bụng mà yếu tố di truyền mới là thủ phạm, nó làm cho phần giữa của cơ thể phình ra. Hormon cũng có vai trò vì những thay đổi về hormon sau khi mãn kinh làm cho cơ thể thay đổi cách giáng hoá và tích trữ mỡ, khiến mỡ tích tụ nhiều trong ổ bụng. Một số phụ nữ có vòng 2 (eo) phình ra nhưng không tăng cân vì không có mỡ thừa mà mỡ ở chi và hông đã rút đi để dồn về bụng. Ngay cả phụ nữ có cân nặng bình thường mà mỡ tích tụ quá nhiều ở phần giữa cơ thể cũng không tốt.
BS Đào Xuân Dũng
Ảnh minh họa.
